भारत के गांव, नगर और महानगर किसे कहते हैं?
1. गांव किसे कहते हैं?
2. शहर / नगर या कस्बा किसे कहते हैं?
3. महानगर या सिटी किसे कहते हैं?
भारत में कुल कितने महानगर और मेगा सिटीज हैं?
- मेगा सिटीज
- महानगर
1. भारत के 8 मेगा सिटीज की सूची :-
1. मुंबई, महाराष्ट्र
2. दिल्ली
3. कोलकाता, पश्चिम बंगाल
4. चेन्नई, तमिलनाडु
5. बेंगलुरु, कर्नाटक
6. हैदराबाद, तेलंगाना
7. अहमदाबाद, गुजरात
8. पुणे, महाराष्ट्र
2. भारत के 100 महानगरों की सूची :-
दरजा |
महानगरीय क्षेत्र |
राज्य |
जनसंख्या |
1 |
मुंबई |
महाराष्ट्र |
21 347 412 |
2 |
दिल्ली |
दिल्ली |
18 639 762 |
3 |
पश्चिम बंगाल |
15 414 859 |
|
4 |
कानपुर |
उत्तर प्रदेश |
7 305 169 |
5 |
बंगलुरु |
कर्नाटक |
6 466 271 |
6 |
हैदराबाद |
आंध्र प्रदेश |
6 290 3978 |
7 |
पुणे |
महाराष्ट्र |
5 334 314 |
8 |
अहमदाबाद |
गुजरात |
5 273 211 |
9 |
चेन्नई |
तमिल नाडू |
3 494 275 |
10 |
गोरखपुर सिटी |
उत्तर प्रदेश |
3 196 799 |
11 |
जयपुर |
राजस्थान |
3 102 808 |
12 |
लखनऊ |
उत्तर प्रदेश |
2 991 280 |
13 |
नागपुर |
महाराष्ट्र |
2 656 318 |
14 |
पटना |
बिहार |
2 569 775 |
15 |
रांची |
झारखंड |
2,158,847 |
16 |
इंदौर |
मध्य प्रदेश |
1,994,909 |
17 |
मेरठ |
उत्तर प्रदेश |
1,831,078 |
18 |
भोपाल |
मध्य प्रदेश |
1,713,383 |
19 |
वड़ोदरा |
गुजरात |
1,671,713 |
20 |
लुधियाना |
पंजाब |
1,662,325 |
21 |
भुवनेश्वर |
उड़ीसा |
1,636,216 |
22 |
आगरा |
उत्तर प्रदेश |
1,630,400 |
23 |
कोयंबतूर |
तमिल नाडू |
1,619,778 |
24 |
कोच्चि |
केरल |
1,518,261 |
25 |
विशाखापट्टनम |
आंध्र प्रदेश |
1,489,211 |
26 |
वाराणसी |
उत्तर प्रदेश |
3,676,841 |
27 |
राजकोट |
गुजरात |
1,432,180 |
28 |
मदुरई |
तमिल नाडू |
1,338,206 |
29 |
आसनसोल |
पश्चिम बंगाल |
1,287,931 |
30 |
जबलपुर |
मध्य प्रदेश |
1,251,434 |
31 |
इलाहाबाद |
उत्तर प्रदेश |
1,243,649 |
32 |
जमशेदपुर |
झारखंड |
1,234,188 |
33 |
धनबाद |
झारखंड |
1,192,242 |
34 |
अमृतसर |
पंजाब |
1,181,790 |
35 |
मैसूर |
कर्नाटक |
1,164,323 |
36 |
औरंगाबाद |
महाराष्ट्र |
1,153,825 |
37 |
विजयवाड़ा |
आंध्र प्रदेश |
1,132,644 |
38 |
शोलापुर |
महाराष्ट् |
1,094,553 |
39 |
श्रीनगर |
जम्मू और कश्मीर |
1,088,067 |
40 |
रायपुर |
छत्तीसगढ़ |
1,083,372 |
41 |
तिरुवनंतपुरम |
केरल |
1,027,403 |
42 |
गुवाहाटी |
असम |
1,012,811 |
43 |
चंडीगढ़ |
चंडीगढ़ |
1,003,301 |
44 |
कोज़ीकोड |
केरल |
985,922 |
45 |
ग्वालियर |
मध्य प्रदेश |
972,578 |
46 |
जोधपुर |
राजस्थान |
971,407 |
47 |
तिरुच्चि |
तमिल नाडू |
948,915 |
48 |
जालंधर |
पंजाब |
934,511 |
49 |
बरेली |
उत्तर प्रदेश |
888,045 |
50 |
हुबली |
कर्नाटक |
879,506 |
51 |
अलीगढ़ |
उत्तर प्रदेश |
823,085 |
52 |
कोटा |
राजस्थान |
807,920 |
53 |
मुरादाबाद |
उत्तर प्रदेश |
785,105 |
54 |
बिलासपुर |
छत्तीसगढ़ छत्तीसगढ़ |
783,282 |
55 |
देहरादून |
उत्तराखण्ड |
709,240 |
56 |
गोरखपुर |
उत्तर प्रदेश |
707,516 |
57 |
जम्मू |
जम्मू और कश्मीर |
680,651 |
58 |
काकीनाडा |
आंध्र प्रदेश |
646,541 |
59 |
अमरावती |
महाराष्ट्र |
646,416 |
60 |
जामनगर |
गुजरात |
625,562 |
61 |
बीकानेर |
राजस्थान |
612,699 |
62 |
तिरुप्पूर |
तमिल नाडू |
608,004 |
63 |
मंगलौर |
कर्नाटक |
603,269 |
64 |
सांगली |
महाराष्ट्र |
601,214 |
65 |
भावनगर |
गुजरात |
600,559 |
66 |
अजमेर |
राजस्थान |
596,023 |
67 |
बोकारो |
झारखंड |
579,990 |
68 |
बेलगाम |
कर्नाटक |
567,060 |
69 |
पॉण्डिचेरी |
पॉण्डिचेरी |
566,478 |
70 |
कण्णूर |
केरल |
558,032 |
71 |
कोल्हापुर |
महाराष्ट्र |
557,336 |
72 |
सिलीगुड़ी |
पश्चिम बंगाल |
555,729 |
73 |
राउरकेला |
उड़ीसा |
542,481 |
74 |
गुंटूर |
आंध्र प्रदेश |
540,011 |
75 |
दुर्गापुर |
पश्चिम बंगाल |
538,306 |
76 |
नांदेड़ |
महाराष्ट्र |
529,145 |
77 |
गुलबर्ग |
कर्नाटक |
521,492 |
78 |
झांसी |
उत्तर प्रदेश |
518,945 |
79 |
सहारनपुर |
उत्तर प्रदेश |
513,300 |
80 |
वारंगल |
आंध्र प्रदेश |
505,090 |
81 |
खड़गपुर |
पश्चिम बंगाल |
503,701 |
82 |
गया |
बिहार |
493,964 |
83 |
कोल्लम |
केरल |
491,131 |
84 |
मथुरा |
उत्तर प्रदेश |
485,998 |
85 |
फिरोज़ाबाद |
उत्तर प्रदेश |
484,144 |
86 |
तिरुनेल्वेली |
तमिल नाडू |
483,461 |
87 |
उज्जैन |
मध्य प्रदेश |
482,415 |
88 |
जलगाँव |
महाराष्ट्र |
479,992 |
89 |
नेल्लौर |
आंध्र प्रदेश |
466,648 |
90 |
राजमंड्री |
आंध्र प्रदेश |
457,404 |
91 |
अहमदनगर |
महाराष्ट्र |
455,811 |
92 |
मालेगांव |
महाराष्ट्र |
455,228 |
93 |
कोरबा |
छत्तीसगढ़ |
453,047 |
94 |
अकोला |
महाराष्ट्र |
451,270 |
95 |
उदयपुर |
राजस्थान |
448,635 |
96 |
दावणगेरे |
कर्नाटक |
441,706 |
97 |
ईरोड |
तमिल नाडू |
438,169 |
98 |
वेल्लौर |
तमिल नाडू |
434,855 |
99 |
पानीपत |
हरियाणा |
396,515 |
|
|
|
|
भारत के Top 10 महानगर जनसंख्या और क्षेत्रफल के आधार पर :-
1. भारत के 10 बड़े महानगर जनसंख्या की दृष्टि से :-
S. No. |
शहर |
जनसंख्या (2011 की जनगणना) |
1 |
मुंबई |
12,442,373 |
2 |
दिल्ली |
11,034,555 |
3 |
बेंगलुरु |
8,443,675 |
4 |
चेन्नई |
8,046,732 |
5 |
हैदराबाद |
6,731,790 |
6 |
अहमदाबाद |
5,577,940 |
7 |
4,496,694 |
|
8 |
सूरत |
4,467,797 |
9 |
पुणे |
3,124,458 |
10 |
जयपुर |
3,046,163 |
2. भारत के 10 बड़े महानगर क्षेत्रफल की दृष्टि से :-
S. No. |
शहर |
क्षेत्रफल (2011 की जनगणना) |
1 |
मुंबई |
603.4 km² |
2 |
दिल्ली |
1,484 km² |
3 |
बेंगलुरु |
741 km² |
4 |
चेन्नई |
426 km² |
5 |
हैदराबाद |
650 km² |
6 |
अहमदाबाद |
464 km² |
7 |
कोलकाता |
206.1 km² |
8 |
सूरत |
474.2 km² |
9 |
पुणे |
331.3 km² |
10 |
जयपुर |
484.6 km² |
Q. भारत का सबसे बड़ा शहर कौन सा है?
Q. क्षेत्रफल की दृष्टि से भारत का सबसे बड़ा महानगर कौन सा है?
Q. जनसंख्या की दृष्टि से भारत का सबसे बड़ा महानगर कौन सा है?
FAQ.
Q1.भारत के महानगर कौन से है?
Ans. दरजा महानगरीय क्षेत्र राज्य जनसंख्या 1 मुंबई महाराष्ट्र 21 347 412 2 दिल्ली दिल्ली 18 639 762 3 कोलकाता पश्चिम बंगाल 15 414 859 4 कानपुर उत्तर प्रदेश 7 305 169 5 बंगलुरु कर्नाटक 6 466 271 ....
Q2. 11 की जनगणना के अनुसार भारत में महानगरों की संख्या कितनी है?
Ans. 2011 की जनगणना के अनुसार भारत में महानगरों की संख्या 46 हैं। भारत के इन 46 महानगरों में से 8 को 'मेगा सिटीज' माना ....
Q3. दुनिया का सबसे बड़ा महानगर कौन सा है?
Ans. जश्रेणी नगर प्रकार 1 शंघाई नगर पालिका 2 बीजिंग नगरपालिका 3 दिल्ली केंद्र शासित प्रदेश 4 कराची महानगर निगम
Q4. 2011 की जनगणना के अनुसार भारत की जनसंख्या कितनी है?
Ans. भारत की मौजूदा आबादी 1 अरब 21 करोड़ है. - 2001 से 2011 में भारत की जनसंख्या 17.6 प्रतिशत की दर से 18 करोड़ बढ़ी है. - ये वर्ष 1991-2001 की वृद्धि दर, 21.5 प्रतिशत, से करीब 4 प्रतिशत कम है. - भारत और चीन की आबादी का अंतर दस साल में घटकर 23 करोड़ 80 लाख से 13 करोड़ 10 लाख रह गया है ....
Q5. भारत देश के अंदर सबसे बड़ा शहर कौन सा है?
Ans. भारत का सबसे बड़ा शहर मुम्बई है। जनसंख्या के दृष्टि से मुम्बई भारत का सबसे बड़ा शहर है। मुम्बई भारत के पश्चिम तट में स्थित है जो महाराष्ट्र क ....